از همزیستی ۴۰۰تمساح پوز کوتاه درهندوستان کوچک تا مکانی برای جذب گردشگران/ سربازمحلی برای ارامش گاندوها

به گزارش پاپایا، ايران سرزميني است پهناور، با آب و هواي گوناگون و طبيعتي پربار،‌كه تاکنون بسیاری از گوشه و كناره‌هاي آن ناشناخته باقي مانده است. در جنوب شرقي‌ترين ناحيه ايران، حد فاصل بين ايرانشهر و چابهار، منطقه ای وجود دارد که درجه حرارت آن در فصل تابستان به 45 درجه سانتيگراد مي‌رسد.
شهرستان سرباز، منطقه‌اي گردشگری و زیبایی است كه طبيعت بكر و زيباي آن تقريبا ناشناخته باقي مانده و اغلب بارندگي‌ها در آن به صورت مقطعي و سيل آساست. به همين سبب در سراسر رودخانه‌ سرباز، بركه‌هايي ايجاد شده كه بستر مناسبي است  پر از زيست‌گونه‌هاي مختلف جانوري، از جمله پستانداران، دوزيستان و خزندگان که درکنار مردم بومی زندگی می کنند.
ناحیه گردشگری تمساح پوزه کوتاه که در زبان بلوچی "گاندو" نامیده می‌شود در مناطقی همچون باهوکلات و رودخانه سرباز مجموعه‌ای جذاب در حیات وحش ایران به وجود آورده است که علاوه بر همزیستی مسالمت آمیز تمساح ها با مردمان این منطقه همه ساله تعداد بسیاری از مسافران را به خود جذب می کند.
 

 
گاندو یا تمساح پوزه‌کوتاه (نام علمی: Crocodylus palustris) نوعی کروکودیل بومی شبه‌قاره هند و مناطق اطراف است که در کشورهای هند، بنگلادش، پاکستان، ایران، سریلانکا و برمه زندگی می‌کند. گاندو تنها کروکودیل بومی پاکستان و ایران و بزرگ‌ترین خزنده این دو کشور و همچنین پرشمارترین کروکودیل در کشور هندوستان است.
مردم مناطق جنوبی سیستان و بلوچستان این حیوان را نماد برکت و آبادانی می‌دانند و معتقدند که با هجرت و مرگ این حیوان خشکسالی و قحطی بر زندگی آنها سایه می‌اندازد و لذا بر اساس همین باور تمامی تلاش خود را برای مراقبت و بقای حیات آن به کار می‌گیرند.
در این منطقه رابطه مردم بومی با گاندوها بسیار خوب است. آنها این حیوان را مقدس دانسته و از آسیب رساندن به گاندوها خودداری می‌کنند و حتی در زمان خشکسالی برای انتقال گاندوها از برکه‌های خشک شده به برکه‌های پرآب‌تر و تامین غذای گاندوها اقدام می‌کنند. در نتیجه خطری از ناحیه انسان گاندوها را تهدید نمی‌کند و تاکنون شکار این حیوان در ایران مشاهده نشده است.
 

 
مشکل اصلی گاندو در این منطقه خشکسالی و کم‌آبی است که پناهگاه و غذای گاندوها را از آنها می‌گیرد. بویژه نوزادان گاندوها که به بی‌آبی و گرما حساس‌ترند و همچنین در معرض خطر حمله حیوانات دیگر مثل پرندگان شکاری، مرغان ماهیخوار، بزمجه، سگ، روباه و شغال قرار دارند.
 طی آخرین سرشماری تعداد شمارش شده این گونه بر اساس مشاهده مستقیم توسط اکیپ های سرشماری ۲۰۱ تمساح اعلام شده است. هرچند تمساح گونه‌ای بسیار باهوش و خجالتی است و به همین دلیل مشاهده مستقیم آن کاری دشوار است بنابراین با توجه به احتمال زیاد عدم مشاهده تعداد زیادی تمساح توسط اکیپ های سرشماری، تعداد تخمینی حضور این گونه در منطقه دو برابر تعداد مشاهده شده یعنی حدود ۴۰۰ تمساح تخمین زده می شود.
برخلاف تصور مردم گاندو حیوانی بسیار خجالتی، محتاط و ترسو است و به سختی می توان آن را مشاهده کرد و این حیوان باهوش به محض احساس خطر یا حضور مزاحم در آب فرورفته و مخفی می شود.
 

 
از نظر تنوع پوشش گیاهی، این منطقه از دامنه تا قله کوه مشتمل بر انواع درختان گرمسیری، استپ کوهپایه‌ها و گونه‌های گیاهی نواحی سردسیر بوده و اغلب دره‌های آن پوشیده از درختان و درختچه‌ها است.
دشت‌ها با ارتفاعات میانی منطقه حفاظت شده گاندو عرصه گونه‌هایی همچون آکاسیا، کندر، کهور و استبرق است و از ارتفاعات میانی تا قله کوه‌ها، جایگاه درختانی چون بنه و بادام است.
سرباز هرساله گردشگران زیادی را به خود جذب می کند به طوری که هر مسافر و گردشگر با یکبار سفر به این شهرستان علاقه مند خواهد شد بار دیگر از مواهب طبیعی این منطقه دیدن کند. وجود آب و هوای گرم و مرطوب باعث رونق کشاورزی در تمام فصول سال و تولید محصولات خاص مناطق قاره ای و تولید محصولات مهمی چون انبه، خربزه درختی (پاپایا)، چیکو، زیتون محلی، خرما و انواع مرکبات در این شهرستان شده است. به جز تمساح پوزه کوتاه موارد دیگری همچون کوهستانی بودن 95 درصدی این شهرستان بعنوان موقعیت استثنایی، استقرار رودخانه و دره سرسبز به طول 313 کیلومتر بعنوان بزرگترین و پرآب ترین رودخانه فصلی استان سیستان و بلوچستان با چشم اندازهای متنوع طبیعی، استقرار بزرگترین سد استان در انتهای رودخانه سرباز (سدپیشین) به عنوان مرکز و کانون استقرار تمساح پوزه کوتاه، شکل گیری منازل مسکونی به صورت پلکانی و زیبا بنا به ضرورت به دلیل ناکافی بودن فضا در محور و حاشیه رودخانه سرباز سبب جذب گردشگران به این شهرستان می شود.
لازم به ذکر است که راسک مرکز شهرستان سرباز در 498 کیلومتری جنوب زاهدان مرکز استان سیستان و بلوچستان واقع شده است.