سفال کوهمیتگ نمایشی از فرهنگ و تاریخ کهن بلوچستان / سفال بلوچستان زینت بخش نمایشگاه های صنایع دستی جهان

به گزارش پاپایا، آثار باستانی و تاریخی کشف شده در استان سیستان و بلوچستان گویای این حقیقت است که تاریخ سفالگری در این منطقه به بیش از پنج هزار سال قبل از میلاد باز می گردد و از گذشته های بسیار دور صنعت سفالگری در این سرزمین رایج بوده است.
بدون شک می‌توان گفت که نخستین سفالینه ها ساخت بشر بدون استفاده از چرخ سفالگری ساخته می شد ولی بر خلاف  سایر مناطق ایران که در گذر زمان شاهد تغیرات زیادی در این صنعت کهن بوده و با خارج شدن از حالت سنتی، لعاب مدرنیته به خود گرفته است، سفالگران بلوچستان به ویژه در مناطق  کلپورگان و کوهمیتگ  به سنت اجداد خود پایبند هستند و همچنان بدون استفاده از چرخ مخصوص به کمک دستان ظریف و هنرمند زنان و مردان این دیار خاک رس را به آثاری شگرف تبدیل کرده و بر آن نقشی ماندگار می نشانند.
 

 
 هنر سفالگری بلوچستان در سایه بی تدبیری دولت
 
در همین رابطه عبدالله دهقانی فر یکی از سفالگران بنام کوهمیتگ در گفت و گو با خبرنگار پاپایا، اظهار کرد: از ۱۵ سالگی هنر سفالگری را  در کنار پدر آغاز کردم و با نحوه ساخت سفال کوهمیتگ که به صورت کاملا دستی ساخته می شود، آشنا شدم و با کمک خدا و صبر پدر موفق شدم تا پس از چند سال  در سمت استادی هنرآموزان بسیاری را آموزش دهم.
وی افزود: همواره تلاش میکنم تا برای تشویق دیگر مردم شهرستان و نمایش این هنر زیبا، سفال های ساخت خود و شاگردانم را در نمایشگاه های صنایع دستی داخلی و بین المللی به نمایش بگذارم تا علاوه بر اینکه معرف گوشه ای از فرهنگ غنی این سرزمین باشم، میراث دار خوبی نیز برای اجداد و اساتید سفالگری کوهمیتگ باشم.
ای هنرمند سربازی با بیان این مطلب که  خاک مورد مصرف برای ساخت سفال را از ˈروستای انزاءˈ تهیه می‌شود، خاطرنشان کرد: سفالگران پس از تهیه و انتقال رس به محل کارگاه آن را الک کرده و با اضافه کردن آب به خاک، خمیری مخصوص را به عمل می آورند و بدون چرخ و به مدد دستان هنرمند خود سفال هایی زیبا می‌سازند.
وی بیان کرد: بیشتر سفالینه های ساخت کوهمیتگ کوچک و تزئینی است و اغلب به شکل کوزه، گلدان های کوچک و بزرگ، جا شمعی، عودسوز، چلیم، سرقلیان، مجسمه و حیواناتی چون شتر و روباه تولید می‌شود.
 

 
پخت سفال کوهمیتگ با استفاده از چوب و ذغال طبیعی
 
دهقانی با اشاره به مراحل مختلف پخت سفال ، اظهار داشت: در آغاز برای عملیات پخت سفال باید زمین را به عمق نیم متر حفر کرده و سازه های گلی خشک شده را در آن  می‌چینیم و سپس بر روی آنها را از ساقه و پوسته درخت خرما پر می کنیم و آتش می زنیم تا سفال ها در دمای ایجاد شده از این آتش پخته شود.
وی ادامه داد: این نوع کوره ها برای تنظیم و تغیر دما هیچ امکاناتی ندارد و معمولاً زمان مناسب برای پخت سفال های درون آن از ساعت ۱۵ عصر تا هفت صبح روز بعد است.
عبدالله دهقانی فر با بیان اینکه همه سفال ها قبل از پخت به وسیله چاقو یا تکه ای چوب با رنگ مخصوص نقاشی می شوند تصریح کرد: برای تهیه رنگ، سفالگران خاکی به نام ˈگلکˈ از بخش بمپور را تهیه و آن را با آب قاطی می کنند سپس با تکه چوبی به اندازه چوب کبریت که یک سر آن با پنبه پیچیده شده بر روی ظروف خطوط، نقاط و گلهای ساده نقش می زنند.
 وی خاطر نشان کرد: برای حمایت از هنر سفال و سفالگری و ترویج آن در شهرستان سرباز خانه ترویج صنایع دستی در راسک(مرکز شهرستان) راه اندازی شده که عمده فعالیت آن به سفالگری معطوف می شود و تاکنون ۱۰۰ کارآموز را آموزش داده و برای آنان گواهینامه صادر شده است اما به دلیل مشکلات مالی و عدم حمایت، هیچ کدام از آنان نتوانسته اند به صورت حرفه ای به این کار وارد شوند.
 

 
منر سفالگری نیازمند حمایت ویژه دولتی است
 
سرپرست اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی سرباز نیز در این باره به پاپایا، اظهار داشت: سفال کوهمیتگ ریشه در فرهنگ و تاریخ کهن بلوچستان دارد و از دیرباز در میان مردم این دیار رایج بوده است.
خدابخش ندرت زهی افزود: سفال کوهمیتگ یکی از آثار فرهنگی و هنری برجسته شهرستان سرباز به شمار می رود که در نوع خود بی نظیر بوده و به نوعی غنای فرهنگی بلوچستان را به نمایش می‌گذارد.
وی با اشاره به اینکه ˈمیتگˈ لغت بلوچی به معنای خانه و کوهمیتگ به معنای خانه ای است، بیان کرد: روستای کوهمیتگ در مجاورت کوه قرار گرفته و به دلیل آنکه دیواره های بلند کوهستانی این منطقه را در برگرفته به این نام نامیده می‌شود هنر سفالگری آن از قرنها قبل از نسلی به نسل دیگر منتقل شده است.
ندرت زهی تصریح کرد: برای ترویج هنر سفالگری کوهمیتگ ضروری است این رشته هنری به صورت آکادمیک آموزش داده شود و با حمایت ویژه از اساتید این رشته، تولیدات هنری آنان را به بازارهای داخلی و خارجی ارسال کنیم.
لازم به ذکر است که روستای کوهمیتگ واقع در بخش کلات از توابع این شهرستان سرباز با قدمتی بیش ازدو هزار ساله، پنج اثر تاریخی ثبت شده در فهرست آثار ملی ایران دارد و از مهمترین مراکز تولید سفال در سیستان و بلوچستان است.
 
 
انتهای پیام/